■ پل بند شادروان بخش عمومی

بنای ساسانی در آستانه تخریب
پل شادروان ،شوشتر زمانی یکی از بناهای مشهور ایران بود ولی امروزه خرابه ای از آن باقی مانده است.

پیشینه ساخت پل بند شادروان مربوط به دوره شاپور ساسانی است و بر اساس شواهد و مدارکی در زمان شاپور ساسانی پی ریزی و ساخته شده است.

پل بند شادروان در 300 متری جنوب بند میزان ـ در شمال غربی شوشتر ـ بر روی شاخه اصلی رود کارون (شطیط) ساخته شده است و در حال حاضر بقایای آن در کنار پل آزادگان به چشم می‌خورد.

بند شادروان در جهت شرقی ـ غربی بر روی رود شطیط ساخته شده است. پل بند شادروان دارای 44 دهانه بزرگ و 43 دهانه کوچک می‌باشد. در حال حاضر 9 دهانه در سمت شمال و 28 دهانه در ضلع جنوبی پل باقی مانده است. طول پل چیزی بیشتر از عرض رودخانه می‌باشد و حدوداً 500 متر طول دارد. در ساختمان این بند دو قوس محدب رو به جریان آب و به سمت شرق و یک قوس مقعر رو به جهت جریان آب قرار دارد. هر چند این قوس‌ها معلول بستر طبیعی رودخانه هستند؛ می‌توان آن را در شمار بندهای قوسی به شمار آورد. در کنار این پل بند آسیاب‌هایی قرار داشته که توسط انرژی آب چرخ‌های این آسیاب‌ها به حرکت درمی‌آمده است و بر انتهای ضلع شرقی پل بند در جایی که پل بند در شهر وارد می‌شد یک سردر عظیم آجری قرار داشته که در هنگام گذشت از پل بند افراد از زیر این سردر عظیم عبور می‌کرده‌اند.

مصالح به کار رفته در ساختمان این پل بند از سنگ لاشه و ملات ساروج به همراه خاکستر است. عرض پی‌های پل هفت متر می‌باشد و عرض دهانه‌های آب‌روی آن هشت متر است و ارتفاع از تاج تا کف پل 10 متر می‌باشد. در ساختمان این پل بند از سنگ‌های تراشیده شده که به وسیله بست‌های فلزی به هم مرتبط شده‌اند استفاده شده است.

برای ساختن این پل بند مسیر رودخانه را توسط سنگ‌های تراش و منظم فرش کرده و به وسیله بست‌های فلزی به هم محکم کرده‌اند. شادروان به معنی فرش و بساط گرانمایه و منقش می‌باشد و چون از بند میزان تا شادروان کف رودخانه را توسط سنگ‌های تراش منظم فرش کرده‌اند به شادروان معروف می‌باشد. یکی از دلایل ساخت این پل بند عظیم به خاطر بالا آوردن و آرام کردن جریان آب توسط پی و پایه‌های پل بند شادروان و ورود آن به نهر داریون برای آبیاری مزارع میان آب بوده است.

در مورد ساخت این پل گفته‌های بسیاری بیان شده است. از جمله این که برای ساختن این پل بند از نیروی 70 هزار نفری اسرای رومی که شاپور ساسانی در جنگ با روم اسیر کرده بود استفاده شده است و این بنای عظیم از ارکان اصلی شبکه آبیاری قدیم میان آب محسوب می ‌شود. نویسنده کتاب مجالس المؤمنین در این مورد گفته است که پادشاه ساسانی پس از شکست قیصر روم اسیران رومی را به فرماندهی برانوش برای ساختن پل بند عظیمی در شوشتر مستقر کرده و در ازای آزادی آنها ساختن بند میزان را خواستار شد. همچنین به گفته شاهنامه فردوسی 3 سال ساختن شادروان طول کشیده است.

در زیر وضعیت فعلی این پل تاریخی را به روایت عکاس مهر ببینید.


فرارو